Arsacal
button
button
button
button


Vrouwen-emancipatie in de Middeleeuwen

Feest van de H. Birgitta

Overweging Preek - gepubliceerd: vrijdag, 21 juli 2017 - 988 woorden

Op zon­dag 23 juli was ik buiten ons bisdom, in Weert, waar de Bir­git­ti­nes­sen het hoog­feest vier­den van hun stichteres, de heilige Birgitta. Een vrouw die van wanten wist. De zusters hebben een gas­ten­huis waar mensen kunnen logeren voor een retraite of vakantie in een spi­ri­tu­ele stijl.

Het gas­ten­huis van de zusters is ook via Booking.com te bekijken en te reserveren! Er is een inter­na­tio­nale commu­ni­teit van zusters, onlangs zijn er nog twee zusters vanuit Indonesië bij geko­men.

De fees­te­lij­ke H. Mis was vol bezet, zelfs het doksaal - de zangzol­der - zat vol mensen. Na afloop van de Mis was er een ont­vangst in de tuin met heer­lijke inter­na­tio­nale hapjes.

In de mid­del­eeuwen was het ook voor vrouwen moge­lijk om een hoge positie te bereiken en wel als abdis. Abdissen gaven lei­ding aan grote klooster­com­plexen en in som­mi­ge gevallen had­den zij de zeggen­schap over een groot exempt gebied, bijgestaan door een paar hulp­bis­schoppen die de sacra­men­tele taken uitoefen­den, maar onder het gezag van een abdis.

De heilige Birgitta stond dat niet on­mid­del­lijk voor ogen, maar wel wilde zij dubbel­kloos­ters - voor mannen en vrouwen apart - met een abdis aan de algehele lei­ding. En zij zelf was een vrouw met grote invloed, in kerk en maat­schap­pij, al lukte ook niet alles wat zij wilde

HOMILIE

Beste zusters, broe­ders en zusters,

Birgitta

We mogen vandaag
een bij­zon­dere heilige vieren,
één die door de H. paus Johannes Paulus II
werd uit­ge­roe­pen tot mede-patrones van Europa,
waar­mee al iets van haar bete­ke­nis werd aange­ge­ven.
De heilige Birgitta, echt­ge­note, moe­der, weduwe en reli­gi­euze,
werd ruim zeven­hon­derd jaar gele­den geboren,
maar de bete­ke­nis van haar leven en werk
is nog steeds actueel.
Zij was een pit­tige vrouw, geëmancipeerd,
zij kwam uit voor haar geloof en haar principes
en voedde haar kin­de­ren daarin op.

 

De lezingen (Judith 8, 2-8; 1 Tim. 5, 3-10 en Lc. 2, 26-40)


In de lezingen uit de heilige Schrift
hoor­den we over ver­schil­lende vrouwen:
Judith: weduwe, God vrezend, een capabele vrouw;
de profetes Hanna: een hoogbe­jaarde weduwe,
steeds in de tempel, God dienend
en uitziend naar de komst van de Ver­los­ser;
en tenslotte de weduwen in de jonge kerk,
in de tijd van de eerste chris­te­nen:
zij zijn een voor­beeld voor anderen,
qua geloof, toe­wij­ding, opvoe­ding en naasten­liefde.
In deze rij van grote, krach­tige vrouwen
past de heilige van deze dag helemaal.

Rode draad

Die lezingen waren dan ook eigen aan dit hoog­feest;
ze getuigen van de ver­schil­lende perio­den
in het leven van de H. Birgitta
én van de rode draad
die altijd door alles heen liep:
haar liefde voor de God­de­lijke Ver­los­ser
en haar liefde voor de naaste.

Doordat haar leven
zoveel ver­schil­lende fases heeft gekend,
is Birgitta niet alleen een voor­beeld en model
voor kloosterzusters,
maar net zo goed voor gehuw­den.
voor ouders en weduwen.
Birgitta heeft dat allemaal mee­ge­maakt.

 

Echt­ge­note en moe­der

Zij was getrouwd en kreeg acht kin­de­ren,
waar­van er één ook een heilige is gewor­den;
Zij bracht in haar huis die po­si­tie­ve, gods­diens­tige sfeer,
zij was daarin de spil;
met haar man leefde zij in de geest van Fran­cis­cus.
Als gezin gingen ze op bede­vaart, ze baden samen
en ze ston­den de armen en zieken bij,
dat hoorde bij de gezins­spi­ri­tua­li­teit..
Toen zij weduwe werd,
besloot zij de relatie met haar Heer te ver­die­pen
en zij stichtte de ge­meen­schap van Bir­git­ti­nes­sen en Birgit­tijnen,
met elkaar verbon­den kloosters van mannen en vrouwen,
maar een vrouw moest in haar visie
als abdis de algehele lei­ding hebben.

Vuur en inzet

Haar bede­vaarten,
haar devotie voor het lij­den van Christus,
haar liefde voor de Moeder Gods Maria
en voor de H. Fran­cis­cus
kunnen ons allemaal nog steeds in­spi­re­ren,
maar wat voor bij­zon­dere devotie wij ook mogen hebben,
haar vuur en haar inzet om door te geven
wat zij aan gees­te­lij­ke kracht en gelovig ver­trouwen
in zich had,
dat is iets waar we ons allemaal
aan mogen spiegelen,
of we nu reli­gi­eus zijn
of in de wereld leven.

Visioenen

Toen ik in Rome stu­deerde
bezocht ik met een zekere regelmaat
de kapel in de basiliek van Sint Paulus buiten de Muren
waar de H. Brigitta kwam bid­den
en in visioenen haar Ver­los­ser zag.
De heilige Birgitta heeft vele visioenen gehad
van het leven en lij­den van onze Heer Jezus Christus
en van het leven van Zijn moe­der Maria,
maar ook over allerlei eigen­tijdse poli­tieke situaties,
zo probeerde zij bij­voor­beeld
de paus weer naar Rome te krijgen,
die toen in Zuid Frank­rijk was geves­tigd.
Die visioenen zijn ken­mer­kend
voor de mystica die zij was;
die gebeur­den regel­ma­tig
sinds zij weduwe was gewor­den.
De boeken met haar open­ba­ringen
behoren tot de klassieke katho­lie­ke literatuur.
De kerk heeft zich over die open­ba­ringen
niet als zodanig uit­ge­spro­ken
maar paus Johannes Paulus II heeft
daar wel het volgende over gezegd:
“Door de hei­lig­heid van de heilige Birgitta te erkennen,
heeft de Kerk ... de globale authentici­teit
van haar inner­lijke erva­ring erkend”.

 

Deug­den van Maria

In één van die visioenen zag Birgitta
de moe­der van God, Maria,
met een prach­tige kroon met lelies en edel­ste­nen.
Die kroon duidde op de gees­te­lij­ke rijkdom van Maria,
en iedere lelie is tege­lijk een aan­moe­di­ging voor ieder mens:
want de eerste lelie is haar eenvoud, haar nede­rig­heid;
de tweede is haar Godvrezend­heid;
de derde haar ge­hoor­zaam­heid,
de vierde haar geduld;
de vijfde is haar standvas­tig­heid,
de zesde is haar harte­lijk­heid;
de zevende is haar medeleven en barm­har­tig­heid.
Mooie deug­den zijn dat,
die deug­den van de maagd Maria!

Ja, dat kunnen we vandaag
bid­den en vragen op het feest van Birgitta:
dat wij allen
op de voor­spraak van de maagd Maria:
die zeven lelies mogen bezitten
als een kroon op ons leven
en dat die bloemen
steeds mooier mogen bloeien.

Bede

De H. Birgitta is ons voor­beeld;
met Gods hulp heeft zij zich
krach­tig door alles heen heeft weten te slaan.
Zij ging door
met haar roe­ping in dit leven
als vrouw en moe­der, als weduwe en reli­gi­eus
en zij liet zich niet van de wijs brengen!

H. Birgitta, bid voor ons.

En U allen wens ik vandaag
een mooie en gezegende feest­dag toe!

Terug