Hoe zoeken wijzen?

Hoogmis in de Nicolaasbasiliek

Op het hoog­feest van de Open­ba­ring des Heren was ik voor de Eucha­ris­tie­vie­ring in de Am­ster­damse Sint Nicolaas­basi­liek bij het Centraal Station. De wijzen uit het Oosten volg­den een ster en volbrachten een zoek­tocht, maar er zijn zoekers en zoekers. En som­mi­ge mensen zoeken helemaal niet.

Die ene essentiële ster...

Homilie

Gevoed

Ik neem aan
dat we het allemaal wel
op een of andere manier hebben ervaren:
als ons geloof, onze liefde of onze hoop
niet wordt gevoed en af en toe
een nieuwe glans kan krijgen,
verschraalt het, droogt het uit;
we hebben af en toe
nieuwe in­spi­ra­tie nodig
die kan komen uit een bij­zon­dere plaats
die we bezoeken,
een bij­zon­der gebeuren dat we meemaken,
een erva­ring die we opdoen.

Hoe staan we erin?

En na­tuur­lijk is daarbij
onze eigen geestes­ge­steld­heid
niet zon­der belang:
Hoe staan we erin?
Een vorm van inner­lijke open­heid,
keuzes die we maken,
een verlangen naar een gees­te­lij­ke ont­moe­ting,
naar iets nieuws, iets dat het leven
en nieuwe wen­ding kan geven,
dat alles draagt bij aan een attitude
die zal kunnen helpen
om geïnspireerd te raken,
om bezieling te ont­van­gen.

Die wijzen

In het evan­ge­lie van deze dag
staan de wijzen uit het Oosten centraal,
hoewel deze grote dag
eigen­lijk Open­ba­ring des Heren heet
en het dus gaat om wat God doet;
hier is sprake van een gees­te­lij­ke ont­moe­ting,
van de Heer die zich laat ervaren door die wijzen.

Ik hoef U waar­schijn­lijk al niet meer te ver­tellen
dat de traditie spreekt over drie wijzen
omdat er drie geschenken zijn
en over koningen omdat het gebeuren van deze dag
voorzegd leek in de psalmen en de profeet Jesaja
waar inder­daad van koningen sprake is.
Het evan­ge­lie spreekt in het Grieks van “magoi”
wat niet zo slecht ver­taald is met “wijzen”.

Deze wijzen waren zoekers, zoekende mensen,
anders waren zij trouwens geen wijzen geweest.
Zij zochten
en zij had­den veel over voor hun zoek­tocht
want zij kwamen van verre,
alles wijst op Perzië als hun land van her­komst.

Zoekers en zoekers

Nu zijn er zoekers en zoekers.
Er zijn zoekende mensen die zoeken
met het verlangen te vin­den,
maar er zijn ook zoekers die zoeken
om te kunnen blijven zoeken.
Soms willen mensen liever blijven in de vraag
en in het zoeken,
omdat het ant­woord engage­ment vraagt
en con­se­quenties heeft,
wie het niet weet kan zich niet commit­te­ren.
Wie het niet gevon­den heeft blijft dus nog vrij?
Daar komt bij dat onze tijd
weinig tijd laat voor re­flec­tie:
we moeten vaak zoveel
in een kort tijdsbestek.
Er is geen tijd om er dieper op in te gaan.

Maar de wijzen zijn gegaan,
net zoals veel mensen nu
op een punt komen
dat ze eruit breken,
uit die carrousel van ver­wach­tingen
waar ze in zitten
en dan te voet naar Santiago de Compostela gaan.

Licht ver­vuiling

De wijzen zijn gegaan:
een echte wijze gaat...
En na­tuur­lijk is die zoek­tocht niet zon­der problemen.
De weg is lang
en soms is er zoveel ander licht
dat de ster die hen leidt
niet meer wordt waar­ge­no­men.

Ach, ook dat is herken­baar,
er is zoveel, er moet zoveel,
er is zoveel
dat onze aan­dacht vraagt;
de wer­ke­lijk essentiële zaken
kunnen ver­duis­terd raken.
Onze sterrenhemel is dan te vol, te druk
om die ene essentiële ster
nog te kunnen on­der­schei­den.

De ster die je leidt

Maar als de wijzen de ster weer zien,
vervult hen dat
met overgrote vreugde.
Als de ster die je naar Jezus leidt
weer hel­der is te zien,
dan geeft dat grote vreugde.
Het is de ster van vreug­de­volle dank­baar­heid,
van liefde, hoop en geloof,
van beleven en vóór je zien
wat echt be­lang­rijk voor je is.
Dat is je ster.

Gevon­den!

Er komen in dit stukje evan­ge­lie
ook mensen voor
die alles in feite al perfect hébben gevon­den,
zij kennen het doel, weten waarheen,
eigen­lijk hoeven zij nau­we­lijks te zoeken:
“Te Beth­le­hem in Juda...”
Daar moet je zijn!
Maar zij gaan niet op weg,
zij zoeken niet
zij etaleren hun kennis en dat is het.
Het zijn de geleer­den en aanzien­lijke personen
in het paleis van Herodes.

Dat is dus ook nog van belang:
Tussen weten en doen
liggen soms mijlen van verschil.
Het gaat niet lukken
zon­der dat we kri­tisch proberen te blijven
op ons­zelf
met een een­vou­dig en nederig hart;
want wie dat niet heeft
zal ook niet zoeken.
En wie zoekt om te vin­den,
zál vin­den,
die zal het Leven vin­den
en overgrote vreugde.