Zoeken

Een greep uit mijn agenda.

Donderdag 21 december was de kerstviering voor de medewerkers van het bisdom Haarlem-Amsterdam in De Tiltenberg in Vogelenzang waar de kantoren van het bisdom zijn. Tijdens en na de viering in de kapel, namen we afscheid van twee gewaardeerde medewerkers.

Donderdagmiddag 22 juni mocht ik in de St. Laurentiuskerk in Heemskerk het huwelijk inzegenen van Lars Tuijn en Ilona Dirven. Pastoor Ruben Torres concelebreerde en diaken Wim Balk, die voor de voorbereiding had zorg gedragen, assisteerde. Wederzijdse ouders, getuigen en verdere familie waren getuigen van een mooie stap van een gelukkig bruidspaar.

In het weekend van 1-2 juli zullen we - bij gelegenheid van Keti Koti - in de katholieke kerken van ons bisdom stil staan bij de afschaffing van slavernij in het koninkrijk der Nederlanden, juridisch 160 jaar geleden (1863), feitelijk pas tien jaar later, nu 150 jaar geleden. Bij deze gelegenheid zal het bekende lied van de bekeerde slavenhandelaar John Newton, "Amazing grace" gezongen worden. Slavernij, slaven houden en verhandelen, gaat in tegen de rechten van de mens.

Op de vierde zondag van Pasen wordt roepingenzondag gevierd. De seminaristen gaan twee aan twee naar parochies om van hun roeping te getuigen. De dag ervoor, zaterdag 29 april, was de gebedsdag van het seminarie waarvoor de leden van de Gebedskring speciaal worden uitgenodigd.Een mooie dag. In de preek stond ik stil bij de vraag waarom bidden zo belangrijk is.

Donderdag 24 november kwam de Diocesane Pastorale Raad bijeen in De Tiltenberg, niet alleen voor de vergadering maar ook om afscheid te nemen van twee leden van het eerste uur en een derde lid dat ons bisdom gaat verlaten.

De vierde dag eindigde met een ontmoeting in het College van Santa Maria dell'Anima in de kerk waarvan paus Adrianus VI begraven ligt. Antoine Bodar woont in dit college. Het bezoek besloot een dag met bezoeken aan het Dicasterie voor de Geloofsleer, de Signatura Apostolica en het Dicasterie voor Cultuur en Opvoeding. Andere bisschoppen bezochten nog andere Dicasteries. Maar we kijken ook nog even terug op de middag van de dag ervoor: het bezoek aan het Dicasterie voor communicatie.

De derde dag van het Ad Limina bezoek begon met de heilige Mis in de Santa Maria Maggiore waar ik hoofdcelebrant was. Het ontbijt moest onderweg worden gebruikt want om 9.15 uur werden we bij het Dicasterie voor Leken, gezin en leven verwacht, dat zich in de wijk "Trastevere" bevindt en niet bij het Vaticaan. Daar is ook het Dicasterie voor de dienst aan de integrale ontwikkeling van de mens. In de middag volgde het Dicasterie voor communicatie en een pers-ontmoeting in de Friezenkerk.

Zaterdag 17 september was de Inspiratiedag Caritas in Heiloo, waarvoor bijzonder de PCI’s (Parochiële caritas instellingen) waren uitgenodigd. Het was voor het eerst weer dat deze dag sinds de Corona-pandemie kon worden gehouden. Noden zijn er genoeg: de toenemende armoede in onze samenleving, de migranten en vluchtelingencrisis, de stikstofcrisis en de zorg voor klimaat en milieu... Maar hoe krijgen we Caritas meer op de kaart?

Op zaterdag 10 september was in het Diocesaan centrum in Heiloo de parochiebesturendag. In de heilige Mis waarmee de dag begon, hebben we bijzonder gebeden voor mgr. dr. Dick Verbakel, die de dag ervoor overleden was. Wat moet de kerk doen om echt missionair te kunnen zijn? We stonden hierbij stil aan de hand van het evangelie van de dag (Lc. 6, 43-49).

Op zondag 22 mei was de TV Mis vanuit de kathedraal in Haarlem. Alleen... er was iets mis gegaan. Uitiendelijk was de Mis vanaf het evangelie op TV te volgen. Hoe dat kwam, leest u hierna. Naar aanleiding van het evangelie sprak ik in de preek over het belang van liefde in de relaties tussen mensen.

Vrijdag 25 maart zal paus Franciscus en Akt van toewijding uitspreken aan het onbevlekt hart van Maria en daarbij Rusland en de Oekraïne en heel de mensheid toewijden. De paus heeft gevraagd om zich daar in de bisdommen en parochies bij aan te sluiten. In de kathedraal zal er dan een Vesperviering zijn en zal ik een akt van toewijding uitspreken.

In dit jaar dat binnen de katholieke kerk bijzonder aan gezin en familie is gewijd, wordt extra aandacht gevraagd voor families en realties in moeilijkheden. Op 6 november ontving paus Franciscus een zeshonderd leden van ‘Retrouvaille’ een wereldwijde gemeenschap van mensen die zich ervoor inzetten om koppels in moeilijkheden bij te staan. Vrijdag 21 januari ontmoette ik de Nederlandse vertegenwoordigers van Retrouvaille die ook bij de audiëntie waren geweest: Gerard en Elena Dijkstra.

Met ingang van vrijdag 25 februari vervallen voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland de verplichting om anderhalve meter afstand te houden en het mondkapjesadvies bij verplaatsingen door de kerk. De maatregelen voor het uitreiken van de communie worden versoepeld. Tongcommunie is toegestaan.

Vrijdag 17 december was de kerstviering voor de medewerkers van het bisdom. Onder andere omstandigheden ging die na de gebedsviering verder met een kerstborrel, maar dat kon nu natuurlijk niet. Wel konden de medewerkers "Kerst in de crypte" bekijken. Zangtrio de "sorelle", afkomstig uit het kathedrale koor, luisterde de viering op en tijdens de viering heb ik mijn kerstwensen uitgesproken:

Op 16 juli heeft paus Franciscus een Apostolische Brief in de vorm van een 'Motu Proprio' gegeven met nieuwe bepalingen over het gebruik van de Romeinse liturgie van vóór de herziening van 1970. Een enkele opmerking bij dit nieuwe document als antwoord op vragen "uit het veld".

Vrijdagmiddag en -avond 25 juni waren de medewerkers van het bisdom (de diocesane curie) bijeen in en rond de Tiltenberg in Vogelenzang, waar de kantoren momenteel gevestigd zijn. Vicaris generaal mgr. Bart Putter hield een toespraak waarin hij terugblikte op de afgelopen anderhalf jaar van thuis werken; hij verwelkomde nieuwe medewerkers en nam afscheid van wie vertrokken zijn. De bijeenkomst was voor mij een gelegenheid om een korte terugblik op het afgelopen jaar én een vooruitblik te geven.

Zaterdag 19 juni was de open dag van het Sint Bonifatiusinstituut voor mensen die nader kennis willen maken met dit studie- en vormingsprogramma. Tijdens de Eucharistieviering aan het begin van de studiedag heb ik aan twee kandidaten voor het permanent diaconaat de 'Admissio' mogen verlenen. Een mooi gebeuren waarover ik graag iets meer vertel.

Op woensdag 28 april heb ik in de Sint Bavo kathedraal de uitvaart gevierd voor mgr. Martin (Mattheus Johannes) de Groot, oud vicaris-generaal en oud-officiaal van het bisdom Haarlem-Amsterdam, oud-vergader-voorzitter van de Beleids Commissie voor Communicatie en Media en in nog vele andere functies actief voor Kerk en maatschappij.

We zullen allemaal meegemaakt hebben of mee maken hoe belangrijk ervaring is. Dat gold ook voor de apostelen: het ervaren en beleven van de verschijning van de verrezen Heer, was cruciaal voor hun verdere leven...

Veel valt weg in de Corona-periode maar daardoor ontstaan weer nieuwe mogelijkheden, zoals tijd nemen voor het voorbereiden van nieuwe intiatieven voor ná de lockdown-periodes... In Heiloo en bij de Kathedraal zijn ze er druk mee bezig.

Veel ontmoetingen gaan niet door en vergaderingen worden via een online verbinding gehouden. Toch vonden deze week binnen de overheidsnormen en met alle maattregelen verschillende vergaderingen plaats die we niet langer wilden uitstellen.

Dinsdagmiddag 24 november was de priesterraad bijeen in het bisschopshuis. De leden moesten wat harder spreken dan normaal want de de priesters zaten op Corona-afstand van elkaar, maar we konden elkaar verstaan. Na afloop hebben we de vespers gebeden in de kathedraal.

Met de beginwoorden Fratelli tutti- allen broeders (en zusters) - kiest paus Franciscus weer voor het gedachtegoed van Sint Franciscus van Assisi als uitgangspunt van een encycliek. In Laudato Si’ uit 2015 sprak de paus zich duidelijk uit over de aarde als gemeenschappelijk huis, over het milieu en klimaat(verandering) en over de verdeling van goederen en grondstoffen. In deze nieuwe encycliek is broederschap en sociale vriendschap tussen mensen het centrale thema.

Vrijdagmiddag heb ik in de kathedraal de huwelijksviering gedaan van Sebastiaan Koopmans en Talitha Tuijn. Het komt maar zelden voor dat ik een trouwplechtigheid vier. Maar dit keer ging het om de dochter van mijn ceremoniaris en ik was blij dit voor hen te kunnen en mogen doen.

Berne Media publiceerde een terugblik op het mini-symposium bij de presentatie van "Wat doen we met deze crisis? Na COVID-19", een publicatie waar ik samen met verschillende anderen heb meegewerkt. Er is een filmpje bij dat een beeld geeft van die gebeurtenis.

Overzicht van publicaties, vertalingen en interviews van Mgr. Hendriks of waaraan hij heeft meegewerkt.

Het is voor ons allen een moeilijke tijd. We hebben misschien in het begin van de epidemie nog een beetje gedacht dat het allemaal wel mee zou vallen, dat het niet zo héél besmettelijk was en dat - als je het virus zou krijgen - je in korte tijd weer goed opgeknapt bent, zoals bij een andere griep of verkoudheid. Maar de impact wordt ons steeds duidelijker en in verschillende families en ook in onze eigen bisdom-kring zijn mensen slachtoffer geworden. Ik leef met hen allen mee en we bidden dagelijks voor hen en voor U allen.

Vanuit de Dekenaten en parochies zijn allerlei reacties gekomen op onze vraag: Hoe gaan de parochies en de pastorale mensen met de Corona-crisis om? Welke initiatieven worden er genomen nu publieke vieringen, bijeenkomsten, catechese en veel huisbezoek geen doorgang kunnen vinden? Graag doen we weer verslag, om elkaar te inspireren...

Aanstaande vrijdag 27 maart zal paus Franciscus om 18.00 uur in gebed verenigd zijn met heel de kerk en de wereld in deze crisis-tijd. Het gebed kan via de media worden gevolgd en zal afgesloten worden met de Eucharistische zegen ‘Urbi et Orbi’.Woensdag 25 maart bidden we om 12.00 uur met alle christenen die mee willen doen het Onze Vader.

De pastoors, allen die in het pastoraat werkzaam zijn en vrijwilligers in de parochies staan door de Corona-crisis voor een nieuwe uitdaging. Hoe kunnen zij het pastorale werk door laten gaan en de zorg voor ouderen, alleenstaanden en mensen in nood? Wat kan nog wel nu de vieringen op zondag achter gesloten deuren plaats vinden? De bisschoppen hebben de kerken opgeroepen tot openstelling en inzameling voor de voedselbank.

Voor de bisschoppenvergadering van 10 maart zijn antwoorden voorbereid op veelgestelde vragen rond het omgaan met de crisis die door het Coronavirus is ontstaan. Deze tekst is daarna bijgewerkt en (met een kleine aanpassingen en uitbreidingen) publiceren we die hier in de laatste versie van dit document.

Zaterdag 29 februari kwamen de catechisten bijeen in het bisschopshuis bij de kathedraal in Haarlem. Het was voor mij een goede gelegenheid om te luisteren naar hun ervaringen, ons te bezinnen op de roeping tot catechist en te bespreken hoe we de taak en de roeping van de catechist meer onder de aandacht kunnen brengen bij de priesters en diakens, in de opleiding en natuur bij mogelijke kandidaten!

Van 22 tot 25 januari heb ik deelgenomen aan een bisschoppenontmoeting in Sintra (Portugal), niet ver van Lissabon. Met ruim honderd bisschoppen van de gehele wereld volgde ik een programma van lezingen en gesprek over onderwerpen die betrekking hadden op het belang van geloof en rede voor de ontwikkeling van een meer rechtvaardige samenleving.

In het bisdom Haarlem-Amsterdam zijn we bezig met het opzetten van een Missionary School. Jongeren krijgen daar een training in leiderschap, in geloof en het opzetten van missionaire projecten voor jongeren. Stage in parochies hoort daarbij. Hoe ziet het programma eruit en hoe kunnen jongeren zich aanmelden?

Op zaterdag 16 februari werd in Heiloo een inspirerende studiedag gehouden over nieuwe evangelisatie met de bisschop van Toulon in Frankrijk, mgr. Dominique Rey, die zijn bisdom een opvallende nieuwe impuls heeft gegeven. Maar ook bij de gedragscode en de behandeling van grensoverschrijdend gedrag stonden we stil en bij de nieuwe Missionary School van ons bisdom.

Op zaterdag 24 november vond alweer de laatste bijeenkomst plaats van de cursus ‘Professioneel beheer en bestuur in de Kerk’. Dit keer lag het accent op ‘Bouwen aan de toekomst’.Want dat is de grote vraag: we hebben de mond vol van ‘missionaire kerk’ maar hoe kan onze lokale kerkgemeenschap nu feitelijk, concreet missionair worden en uitstraling krijgen?

Toen ik priester was gewijd, kwam ik terecht in een stadsparochie. Toentertijd, bijna veertig jaar geleden, zat de kerk nog aardig vol, al was de teruggang allang duidelijk merkbaar. Er kwamen tussen acht- en negenhonderd mensen naar de heilige Mis, maar daarvan was maar een dertigtal beneden de vijftig à vijfenvijftig. Ik kon dus duidelijk zien waar het naar toe zou gaan en dat vond ik soms bijna deprimerend.

Voor een kort bezoek van nog geen dag was ik in Rome. Op de Pauselijke Lateraanse Universiteit had ik een goede ontmoeting met de nieuwe decaan en vice-decaan van de theologische faculteit waarmee ons seminarie en ons Hoger instituut voor Godsdienstwetenschappen verbonden zijn. Ook kocht ik er het nieuwe pauselijk jaarboek (Annuario Pontificio) dat vorige week is uitgekomen. Dat is interessant.

Op zondag 4 maart was er weer een familiedag in Heiloo. Heel wat gezinnen met hun kinderen waren bij O.L. Vrouw ter Nood voor bezinning, onderling contact en een heilige Mis.Op deze zondag heb ik een inleiding gehouden over het eerste deel van Amoris Laetitia, het document van paus Franciscus over huwelijk en gezin.

In de bisdomkantoren in Roermond vond op donderdag 23 november een symposium plaats over de toekomst van de Kerk en de relatie van Kerk en overheid met prof. Erik Borgman en Gouverneur Theo Bovens als sprekers. De reden? Mgr. Frans Wiertz en mgr. Martin de Groot namen afscheid van de Bisschoppelijke Commissie voor media en Communicatie (BCCM). De Bisschop liet een testament na...

Op dinsdag 14 november vond de maandelijkse bisschoppenvergadering plaats, voor het eerst op een nieuwe lokatie, in Vleuten. Voor mgr. Frans Wiertz van Roermond was het de laatste keer: op 9 december neemt hij na 24 jaar afscheid als bisschop van Roermond.

Zondag 29 oktober was er Familiedag in Heiloo met een kinderprogramma en katholieke vorming voor de ouders. Om 16.00 uur was er een gezinsmis en een licht­pro­cessie, waarna de familiedag met een gezellige maaltijd werd afgesloten. Het thema van het evangelie was liefde, maar daar beginnen meteen de problemen...

Zaterdag 28 oktober vierde de Burundese gemeenschap in Lelystad een Burundese dag met de herdenking van twee prominente slachtoffers voor de onafhankelijkheid en de democratie in de lange geschiedenis van geweld in dat land. Tegelijk vierde de stichting Izere die de dag organiseerde, het twintigjarig bestaan en werden projecten gepresenteerd die in samenwerking met de stichting worden opgezet in Burundi om vrede, verzoening en opbouw te bevorderen.

Voor de eerste keer zong een ‘gelegenheidskoor’ van jongeren onder leiding van Marja de Greeuw tijdens de vormselviering op Sacramentsdag in Heerhugowaard (centrum). Ze moeten zeker doorgaan! Veertien jongeren en drie volwassenen uit deze parochie ontvingen het Sacrament van de heilige Geest.

Op eerste Paasdag was ik in de H. Thomaskerk in Huizen voor de viering van de Eucharistie en het uitreiken van een onderscheiding aan Rudolf Dasbach die na twaalf jaar het kerkbestuur verlaat en veel verdiensten voor de parochie heeft.

Op vrijdag 3 maart was ik aanwezig bij de ‘Festakt’ voor de officiaal van het aartsbisdom Keulen, die 65 jaar werd. Bij deze gelegenheid werd te zijner ere een ‘Festschrift’ (een boek met wetenschappelijke artikelen over theologie en canoniek recht) gepresenteerd, waaraan ik een bijdrage heb gegeven.

Dinsdag 21 februari waren de Vlaamse en Nederlandse bisschoppen bijeen voor hun jaarlijkse ontmoeting, dit keer in Mechelen bij kardinaal Jozef de Kesel. Er werden verschillende actuele thema’s besproken.

Paus Franciscus heeft aan het einde van het jaar van de barmhartigheid alle priesters blijvend de bevoegd­heid verleend om degenen die abortus hebben gepleegd te absolveren en aan de gelovigen die bij een priester van de Broederschap van Pius X biechten om daar geldig en geoorloofd de absolutie te ontvangen van hun zonden “tot er nieuwe bepalingen terzake” komen.

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aan­vaarden van het celibaat als iets wat er nu een­maal bij hoort. Het is een levens­keuze die nauw samen­hangt met de betekenis van het priester­schap. De Kerk heeft de celibaats­ver­plich­ting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

Wanneer is iets een geloofswaarheid, wanneer is een kerkelijke uitspraak 'onfeilbaar'? Toen in 1998 de Apostolische Brief "Ad tuendam fidem" verscheen, meenden velen dat het terrein van onfeilbare uitspraken werd uitgebreid. Zo bestaan er nogal eens misverstanden over onfeilbaarheid en de geloofswaarheden.

Op vrijdag 12 februari nam drs. Wim Peeters wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd afscheid als perschef van het bisdom Haarlem-Amsterdam, een functie die hij sinds 1998 had bekleed.

De Kerstnacht heb ik gevierd in de H. Adelbertuskerk in Haarlem-Noord, waar de viering mooi werd opgeluisterd door het Trinity koor begeleid door een combo.

Woensdagavond 21 oktober was de Diocesane Pastorale Raad van het bisdom Haarlem-Amsterdam bijeen. Tijdens de vergadering werd verder nagedacht en gesproken over enkele initiatieven die bedoeld zijn om de parochies te ondersteunen en hen te helpen om te groeien in onderlinge samenwerking, in missionair en spiritueel élan en in onderlinge communicatie, waarbij bijzonder wordt gedacht aan het in contact brengen met elkaar van de vrijwilligers van de verschillende parochies om 'best practices' uit te wisselen.

Op zaterdag 10 oktober vond in Heiloo een impulsdag plaats voor leden van kerkbesturen en PCI's (Parochiële Caritasinstellingen). Er waren een dertigtal leden aanwezig en daarmee was de opkomst wel iets minder dan verwacht. Deze dag is toch wel belangrijk: het is een inleiding op het werk van de kerkbestuurs- en PCI-leden

Op vrijdagavond 22 mei werd in de tuin van het Haarlemse bisschops­huis een feeste­lijke barbecue gehouden om allen te bedanken die zich hebben ingezet voor het welslagen van de bisdom­bedevaart met 800 mensen naar Rome. Tevens werd die avond door eind­redacteur Christel Kerssens-Van der Pijl een speciale uitgave van het bisdom­magazine Samen Kerk gepresenteerd

Op zaterdag 25 april vond de tweede bijeenkomst van de besturencursus plaats: de cursus professioneel beheer en bestuur, die met steun van het KSBW fonds wordt aangeboden aan (kandidaat) bestuursleden van kerkbesturen en PCI's, dit keer rond het thema geldwerving. Maar voor de dag begon was er een heilige Mis.

In Heiloo zijn op 6-7 maart een zestigtal begeleiders van de bedevaart bijeen voor de laatste voorbereidingen; in Haarlem op het bisdom is het projectkoor o.l.v. Mark Heerink en Bert Stolwijk druk aan het oefenen op zaterdag 7 maart. De VNB heeft de logistiek helemaal onder controle: Alles en iedereen is klaar om naar Rome te gaan met 767 mensen uit het hele bisdom.

Op vrijdagmiddag 10 oktober mocht ik in het bisschopshuis de pauselijke onderscheiding ‘ridder in de orde van sint Sylvester’ uitreiken aan de heer Herman van Bemmelen (* 1946) voor zijn inzet in tal van katholieke organisaties. De onderscheiding werd hem opgespeld door zijn echtgenote, zonder wie dit alles niet mogelijk was geweest, zoals de nieuwe ridder ruiterlijk erkende.

Voor de eerste keer heeft de Nederlandse Bisschoppenconferentie een vrouw als secretaris-generaal. Het is mevrouw mr. P.S.J.M (Suzan) Daalmans (53). De secretaris-generaal geeft leiding aan het secretariaat van de Bisschoppenconferentie en woont zelf ook de bisschoppenvergaderingen bij.

Donderdagochtend bezochten we de Raad voor de Wetsteksten en de Congregatie voor de Religieuzen. Dat zal wel niet zo spannend geweest zijn, zul je denken. Het tegendeel was waar! Andere bisschoppen bezochten de pauselijke raad voor de cultuur.

Het tweede Vaticaans concilie heeft bijzondere aandacht aan het huwelijk besteed, waarbij vooral de dimensie van de persoonlijke relatie van de gehuwden meer in het licht is gesteld. Dit heeft ook voor de kerkelijke rechtspraak gevolgen gehad. Psychische onbekwaamheid en het welzijn van de echtgenoten (“bonum coniugum”) zijn sleutelbegrippen geworden. Hoe heeft de jurisprudentie van de Romeinse Rota zich op deze terreinen ontwikkeld?