Zoeken

Zaterdag 20 januari heb ik een bezoek gebracht aan het internationaal studentenpastoraat in Amsterdam. De voertaal was Engels, maar de studenten kwamen uit allerlei landen, waaronder ook Nederland, Ecuador, Italië, Kroatië, Brazilië, Polen, Syrië, Egypte. Zowel in de heilige Mis als in de ontmoeting daarna, ging het over roeping. Wat is roeping? Heeft iedereen een roeping? Hoe weet je wat je roeping is?

On the 12th of january we celebrated an Evensong in the basilica of Saint Nicholas in Amsterdam and we were together for our New Years's reception in the adjacent hotel. It was again a beautiful event, in which many people took part. A nice start of the new year. Our world however is not so nice and calm. How can we build a "civilisation of love"?

Zondag 17 december viert paus Franciscus zijn 87e verjaardag. Van harte feliciteren we hem met deze dag en wensen hem Gods zegen toe met de kracht en het onderscheidingsvermogen, die gaven zijn van de heilige Geest.

Couples for Christ in the Netherlands celebrated its 25th anniversary on the feast of Christ the King, the 26th of november. This spiritual initiative, originally from the Philippines, is spread in 120 countriesand present in different cities of the Netherlands. In Amsterdam they gather in Saint Pauluskerk for the celebration of the holy Eucharist and to meet each other on sunday afternoon. What is this initiative about?

Mgr. Mutsaerts is een vruchtbaar schrijver met een scherpe pen, maar wat je er ook van vindt: je moet hem nageven dat hij nadenkt over en betrokken is bij de grote vragen van deze tijd. "Van waarheid tot woke" is daar een uiting van die aansluit bij de wapenspreuk van deze bisschop: "Veritas liberabit vos", de waarheid zal U vrijmaken. Maar bestaat er wel een objectieve waarheid?

On sunday the 3^rd of September I visited the Blessed Trinity parish in Amsterdam. Before and after Mass I met with parishioners and I had a meeting with the parish board and discussed with them problems and challenges.

Aartsbisschop Paul Gallagher had zaterdagavond 1 juli een ontmoeting met enkele vertegenwoordigers van bisdom en van stichtingen binnen het bisdom Haarlem-Amsterdam. Daarbij werd de naam van een nieuwe tulp-soort onthuld. Zondag was de Aartsbisschop in de Haarlemse kathedraal voor de Eucharistieviering en ontmoeting met gasten en kerkgangers. Een kort verslag

De continentale fase van het synodaal proces is afgesloten. In oktober zal in Rome de eerste Synode over synodaliteit plaats vinden. Wat wordt er eigenlijk onder Synodaliteit verstaan, wat zijn er de kenmerken van? In februari heb ik over dit thema een lezing gehouden aan de Sant Pacià universiteit in Barcelona. Hieronder vindt U die lezing in een Nederlandse vertaling.

Op 1 november, daags voor Allerzielen, gedenken we alle heiligen; niet alleen degenen die heilig verklaard zijn, maar ook die mensen die misschien in het verborgene een leven hebben geleid naar Gods wil, voilgens de zaligsprekingen die we op deze dag in het evangelie horen.

Zaterdagmiddag 22 oktober vond eindelijk het symposium plaats naar aanleiding van het boek van mgr. dr. Dick Schoon, oud-katholiek bisschop van Haarlem, "Een aartsbisschop aangeklaagd in Rome", verschenen in 2019. Het symposium moest in 2020 worden afgelast vanwege Covid. Onder flinke belangstelling kon het nu worden gehouden in de Hoofddorpse Joannes de Doperkerk, met na afloop pannenkoeken eten in het onder de kerk gelegen "Fundament".

De priestervakantie is weer voorbij en de deelnemende priesters zijn weer naar huis teruggekeerd. De schitterende natuur van Tirol heeft een bijzondere aantrekkingskracht. Kun je je deze schoonheid voorstellen zonder een Maker?

Zondagmiddag 15 mei vond in de Haarlemse kathedraal de afsluiting plaats van de diocesane fase van het synodaal proces dat paus Franciscus in gang heeft gezet, ter voorbereiding op de Bisschoppensynode die in 2023 in Rome zal worden gehouden. Tijdens de vesperviering heb ik een reflectie gegeven op de verslagen van de gesprekken die in ons bisdom hebben plaats gevonden.

Donderdag 31 maart hebben we een bisdomstaf-vergadering gehouden met alle gedelegeerden. Het was door Corona lange tijd niet fysiek mogelijk geweest, maar gelukkig konden we elkaar nu weer ontmoeten. Dit keer stonden we bijzonder stil bij de ontwikkelingen op het vlak van reorganisatie van kerken en parochies, financiën en dergelijke. Aan het begin van de bijeenkomst heb ik een inleiding gehouden over de hobbels en blokkades op de weg naar een missionaire kerk.

Aan de Nieuwegracht in Utrecht vond op 20 oktober aan het eind van de middag een feeestelijke bijeenkomst plaats: De Vrouwen van Bethanië tekenden een overeenkomst met de Stichting Universiteitsfonds om ten behoeve van de Theologische faculteit de instelling van een bijzondere leerstoel mogelijk te maken en een aantal verwante doelen te realiseren, met bijzondere aandacht voor vrouwen in theologie

Zondag 17 oktober was er ’s middags een fraai gezongen Gregoriaanse Vespers in de Sint Nicolaasbasiliek in Amsterdam in aanwezigheid van het kathedraal kapittel, de dekens, verantwoordelijken voor de diocesane fase van het Synodaal proces, priesters, diakens, catechisten en seminaristen en andere gelovigen. Wat is de bedoeling van dit Synodaal proces?

Op 17 oktober wordt in alle bisdommen van de wereld het Synodaal proces geopend van consultatie ter voorbereiding op de Bisschoppensynode van 2023 die over synodaliteit zal gaan. Vorige week vond de opening in Rome plaats met een avond van reflectie en gebed en de zondagse Eucharistieviering. In ons bisdom is dit synodaal proces geopend met de hoogmis in de kathedraal en op dezelfde dag - 17 oktober - om 17.00 uur met de vespers in de Sint Nicolaasbasiliek.

Zondag 10 oktober zal paus Franciscus het synodale proces openen en een week later wordt in ieder bisdom in de wereld een diocesane fase geopend van consultatie en gesprek over de thema's van de bisschoppensynode van 2023 over synodaliteit. Hoe zal die consultatie in het bisdom Haarlem-Amsterdam vorm krijgen?

In de Sint Bavokathedraal vierden we op zondag 3 oktober het patroonsfeest (van stad en kathedraal) - inderdaad precies op de nieuwe datum van dit feest voor ons bisdom, dat door Rome op 3 oktober is geplaatst. Het voltallige kathedrale koor zong en kapelaan Teun Warnaar concelebreerde, ter ere van deze woeste ridder die een vrome kluizenaar werd!

Op 16 juli heeft paus Franciscus een Apostolische Brief in de vorm van een 'Motu Proprio' gegeven met nieuwe bepalingen over het gebruik van de Romeinse liturgie van vóór de herziening van 1970. Een enkele opmerking bij dit nieuwe document als antwoord op vragen "uit het veld".

Le samedi 12 juin, j'étais dans la paroisse francophone de Marie, Mère de tous les Peuples à Amsterdam dans la chapelle du béguinage, pour administrer la Sainte Confirmation à sept jeunes. Le prêtre, Augustin D'Dah sma a concélébré dans la célébration festive. Outre les parents et les proches, les catéchistes qui avaient préparé les candidats étaient présents.

Zaterdag 22 mei vond in de kapel van de Vrouwe van alle Volkeren de jaarlijkse gebedsdag plaats. Omdat het ook in andere landen nog niet mogelijk is fysiek bij elkaar te komen, werd de gebedsdag deels uitgezonden via katholieke TV stations en geheel via live-stream. Een team van vertalers was actief om de gelovigen in het Italiaans, Spaans, Frans, Slowaaks, Pools, Duits en Italiaans van dienst te zijn.

Op woensdag 31 maart vierden we de Chrismamis in de kathedraal van Haarlem. Kathedraal Kapittel, dekens, vicarissen, bisschoppelijk gedelegeerden en twee afgevaardigden uit elk dekenaat waren bij de viering aanwezig. Helaas moest ook dit jaar de kathedrale kerk, normaal gevuld met gelovigen uit alle delen van ons bisdom, vrijwel leeg blijven vanwege de pandemie.

Woensdag 27 januari werd ’s morgens om 11 uur in de Sacramentskerk naast "Aqua Viva", het huis van de Jezuïeten, de uitvaart van pater Gerard Wilkens gehouden in aanwezigheid van verschillende bisschoppen, de rector van Rolduc, medebroeders, vrienden en familieleden.

In de nacht van dinsdag op woensdag 20 januari is pater Gerard Wilkens s.j. in het Radboud UMC overleden. Hij was jarenlang een geliefde spirituaal van het Sint Bonifatiusinstituut en leidde de jaarlijkse retraite voor diakens en priesters. Ook was hij betrokken bij tal van initiatieven in katholiek Nederland. (Toegevoegd: Na mijn gedenkwoord volgt een In Memoriam dat een neef van pater Wilkens heeft geschreven).

Zondagmiddag 13 september werd in de Sint Bavo-kathedraal opnieuw een priesterwijding gevierd: Juan Andrés Correa del Rio werd priester. Hij komt uit Chili en is al elf jaar in Nederland. Als diaken is hij werkzaam in de regio van Wervershoof.

Overzicht van publicaties, vertalingen en interviews van Mgr. Hendriks of waaraan hij heeft meegewerkt.

On sunday the 3^rd of May we had an English live-stream Mass from our cathedral church, prepared by El Shaddai community (Amsterdam chapter). One of the seminarians, Juan Ignacio, told us how the Lord accompanied him and called him to the priesthood.

Pestilentia viri Coronarii (quae communiter dicitur Corona) ubique vagans ac omnia circumvadens, totius orbis hominibus affert dolorem et timorem. In hac rerum condicione adiumentum divinum maximi esse momenti neminem latet. Pauci autem sunt quin videant in istis viri Coronariii temporibus hac in materia multas adesse molestias ac obices.

Zondag na Pasen, Beloken Pasen, is het Feest van de Goddelijke Barmhartigheid. Dat wordt gevierd in de Kathedraal en in Heiloo. Omdat biechten en communiceren nu moeilijk is, kan de aflaat van die dag op andere wijze verkregen worden. We smeken Gods barmhartigheid op die dag om een spoedig einde van de Corona-pandemie. Hier het programma van die dag. On sunday the 19th of april we celebrate the Divine Mercy Feast. See below the program of the celebration.

In de bidweek voor de eenheid van de christenen was ik voor de viering van de Eucharistie in de Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein in Amsterdam, waar de Gemeenschap van Sant’ Egidio is. Voor de eerste keer was de TV-Mis uit deze kerk. Dat was even spannend: In deze kerk is normaal nooit een Eucharistieviering in de ochtenduren, maar aan het eind van de middag. Zouden er nu wel mensen komen?

Wanneer is iemand geschikt voor het seminarie? Welke moeilijkheden komt de opleiding tegen waar het om de vorming tot het celibaat betreft? Wat is belangrijk voor een goede beleving van het celibaat? Dat zijn vragen die aan de orde komen in de onderstaande lezing die ik op 9 oktober 2019 heb gehouden op de stavenconferentie van de Nederlandse priesteropleidingen in het Redemptoris Mater seminarie te Nieuwe Niedorp.

Eorum qui sic dicti concilii pastoralis tempore vixerunt neminem latet similitudo cum eventibus quos Germaniae ecclesiae via sic dicta synodalis secumfert. Eadem sunt proposita, eadem sunt argumenta. Modo speramus eundem exitum secuturum non esse...

Regelmatig komt het in reacties en discussie op Facebook naar voren: de plaats van vrouwen in de kerk. Kan de kerk daar niet iets in veranderen en vrouwen tenminste tot diaken wijden? Deze zomer zag lk wat dit betreft een interessante afbeelding in het museum van La Grande Chartreuse.

Op zaterdag 16 februari werd in Heiloo een inspirerende studiedag gehouden over nieuwe evangelisatie met de bisschop van Toulon in Frankrijk, mgr. Dominique Rey, die zijn bisdom een opvallende nieuwe impuls heeft gegeven. Maar ook bij de gedragscode en de behandeling van grensoverschrijdend gedrag stonden we stil en bij de nieuwe Missionary School van ons bisdom.

Op woensdag 21 juni vond in het parochiecentrum van de O.L. Vrouwekathedraal in Antwerpen een avond plaats over de reden en de achtergronden van het bestaan van canoniek (kerkelijk) recht, georganiseerd door de Vereniging van katholieke juristen van België en Pro Petri Sede. Waarom is er eigenlijk canoniek recht? Moet de kerk geen gemeenschap van liefde zijn in plaats van een kerk van regeltjes?

On saturday 17 June I celebrated H. Mass with first holy communion of four children and an adult person and holy confirmation of 18 candidates. It was a nice celebration, well prepared by the priest, Fr. Ruben Quisver, the sisters, schoolteacher and catechists.

Op 14 juni, feestdag van de heilige Liduina was ik in Schiedam, waar de broederschap van Sint Liduina bijeen was om samen met parochianen en belangstellenden de vespers te bidden en naar een lezing te luisteren over deze heilige.

In het protestantse kerkje van Nieuwveen werd op woensdag 26 april een oecumenisch symposium gehouden, georganiseerd vanuit de Protestantse kerk (PKN) en de Rooms Katholieke Clara Franciscus Federatie, de samenwerkende parochies van de regio. Ds. Arjan Plaisier en ik hebben een inleiding gegeven over de de kracht en de pijn van de oecumene. Die pijn was inderdaad voelbaar.

Op Witte Donderdag was ik voor de viering van de heilige Eucharistie, de plechtige herdenking van het laatste avondmaal, in de Haarlemse kathedraal. Het mannenkoor van de kathedraal zong Nederlandse en Gregoriaanse gezangen die de viering tot een stemmige plechtigheid maakten. Tijdens het Gloria “vertrokken” de klokken, ze zullen tijdens het Gloria van de Paaswake pas weer klinken.

On Sunday the 26th of february a new church was dedicated with sollemn rite in the South East of Amsterdam. All Saints’ quasi parish is a vibrant African Roman Catholic community and showed itself to be so at this beautiful occasion.

Le ministère de la direction spirituelle est très important. Tous les prêtres qui, d’une manière ou d’une autre, réalisent ce service, ont pu constater les fruits dans la vie du fidèle confié à leur soin. C’est vraiment un moyen efficace pour la formation de la vie spirituelle. Il est très bon que les fidèles sachent et voient que leurs prêtres, eux aussi, sont convaincus de la valeur de cet entretien avec un confrère et font usage de cet aide pour leur vie sacerdotale.

Paus Franciscus heeft aan het einde van het jaar van de barmhartigheid alle priesters blijvend de bevoegd­heid verleend om degenen die abortus hebben gepleegd te absolveren en aan de gelovigen die bij een priester van de Broederschap van Pius X biechten om daar geldig en geoorloofd de absolutie te ontvangen van hun zonden “tot er nieuwe bepalingen terzake” komen.

Zaterdag 29 oktober werd het 25-jarig jubileum gevierd van het Redemptoris Mater seminarie in Nieuwe Niedorp. Wat ooit onder grote moeilijkheden begon, werd nu gevierd door de ruim 500 mensen die naar dit ‘verjaarsfeest’ waren gekomen.

In het kader van het heilig jaar van de barmhartigheid was er op zaterdag 18 juni een speciale viering voor migrantenparochies in Heiloo. Het was een dag vol leven, vol geloof en enthousiasme waar bijna zeshonderd gelovigen uit deze parochies op af waren gekomen.

Paus Franciscus heeft in antwoord op een vraag over de mogelijkheid van vrouwelijke diakens gesproken. Het gebeurde tijdens een ontmoe­ting met hogere oversten en de vraag en het antwoord waren spontaan en informeel. De paus ging er uitgebreid op in ook omdat die vraag hem ooit nogal geïnteres­seerd had. Heeft de paus werkelijk een opening gegeven naar het vrouwelijk diakonaat?

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aan­vaarden van het celibaat als iets wat er nu een­maal bij hoort. Het is een levens­keuze die nauw samen­hangt met de betekenis van het priester­schap. De Kerk heeft de celibaats­ver­plich­ting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

Op zondag 22 mei was ik in de Mariakerk in Bussum waar feestelijk werd gevierd dat de parochies van St. Jozef, de H. Maria - beiden in Bussum - en de St. Vitus in Naarden samen als één parochie verder gaan, die aan de heilige Drieëenheid is toegewijd. Vandaar natuurlijk dat dit feest op deze zondag van de Drieëenheid werd gevierd.

Op zaterdagavond 21 mei is de St. Urbanuskerk in Bovenkerk (Amstelveen) opnieuw in gebruik genomen na een langdurige restauratie. De afgelopen jaren hadden de parochianen in de H. Geestkerk de Eucharistie gevierd; die was een week eerder aan de eredienst onttrokken.

Donderdag 28 april 2016 overleed mgr. prof. dr. Stefaan van Calster plotseling terwijl hij in Polen was voor de redactievergadering van Communio, een theologisch tijdschrift dat ook in een Nederlandse editie verschijnt waarvan hij hoofdredacteur was. Vlak voor hij naar Polen vertrok gaf hij zijn laatste colleges pastoraal­theologie aan het Sint Bonifatius­instituut op De Tiltenberg in Vogelenzang, waar ik nog met hem heb gesproken.

Op zaterdagmiddag 20 februari kwamen uit het hele land op De Tiltenberg bijeen wie zich verbonden voelen met Comunione e Liberazione en de stichter van deze beweging, don Luigi Giussani. De verjaardag van de erkenning van de fraterniteit op 11 februari 1982 en de sterfdag van Giussani werden bij deze gelegenheid herdacht met onder meer een H. Eucharistieviering.

In de H. Hartkerk in Hilversum werd op zondag 17 januari het Santo Niño Sinulog festival gevierd. Dit feest ter ere van Sr. Santo Niño, een beeldje van het Kind Jezus, wordt op de Filippijnen groots gevierd, vooral in Cebu, waar de oorspronkelijke Santo Niño wordt bewaard die door de ontdekkingsreiziger Ferdinand Magellaan (ongev. 1470-521) naar de Filippijnen werd gebracht.

Het Grootseminarie Rolduc vierde op 8 december zijn 'verjaardag'. Veel oud-studenten waren gekomen om de pontificale Mis mee te vieren, een plechtige zitting mee te maken met een lezing over het tweede Vaticaans concilie en Gaudium et Spes, een feestelijke maaltijd en gezongen vespers. Het was tevens een afscheid van rector mgr. dr. Jan Vries, die het seminarie na 21 jaar verlaat en bij deze gelegenheid een beeld van Petrus 'naliet' aan het seminarie.

Aan de Radboud-universiteit werd enkele dagen voor de vijftigste verschijnings-verjaardag van Gaudium et Spes een symposium gehouden om dit bijzondere feit te herdenken. Hieronder de lezing die ik bij deze gelegenheid heb gehouden.

Op 8 december 2015 is het vijfitg jaar geleden dat het tweede Vaticaans concilie werd afgesloten; bij die gelegenheid zal het heilig Jaar van de barmhartigheid worden geopend. Hieronder volgt het laatste deel van een serie overwegingen over het meeste belangrijke document van dit concilie. Het laatste gedeelte van de dogmatische constitutie over de Kerk, Lumen Gentium, gaat over Maria en haar rol in de heilsgeschiedenis als Moeder van Barmhartigheid.

Aan de Krom Boomssloot in Amsterdam, niet ver van het Centraal Station, ligt sinds jaar en dag de Armeens Apostolische Kerk, waarvan het dit jaar 300 jaar geleden is dat die werd ingewijd. Het hoofd van de Armeens Apostolische kerk, Katholikos Kaekin II zond een spoeciale boodschap. Ook de president van Armenië had een felicitatiebrief gestuurd, die werd voorgelezen door de Armeense minister van Diaspora die bij de viering aanwezig was.

Op zaterdag 10 oktober vond in Heiloo een impulsdag plaats voor leden van kerkbesturen en PCI's (Parochiële Caritasinstellingen). Er waren een dertigtal leden aanwezig en daarmee was de opkomst wel iets minder dan verwacht. Deze dag is toch wel belangrijk: het is een inleiding op het werk van de kerkbestuurs- en PCI-leden

Deze inleiding - oorspronkelijk gehouden tijdens een retraite voor priesters en diakens - gaat over de algemene roeping tot heiligheid, thema van het vijfde hoofdstuk van de dogmatische constitutie Lumen Gentium van het tweede Vaticaans concilie. Het gaat over een streven naar heiligheid dat aangepast moet zijn aan onze roeping in het leven. En wat is de beekenis van de drie evangelische raden?

Op woensdag 15 juli was ik aanwezig bij de Algemene Vergadering (kapittel) van de Vrouwen van Bethanië waar ik de keuze van het nieuwe bestuur heb voorgezeten en de H. Eucharistie heb mogen vieren. De Vrouwen van Bethanië is een diocesaan diocesaan religieus instituut van het bisdom Haarlem-Amsterdam, één van de stichtingen van de legendarische pater Jacques van Ginneken s.J.

In het kader van het jaar van het gewijde leven organiseerden de blauwe zusters (de zusters van het mensgeworden Woord) op zaterdag 11 april in Heiloo een dag voor een groep vrouwelijke religieuzen over de roeping van de religieuzen. Er waren zusters van verschillende communiteiten uit ons bisdom.

Het door paus Franciscus uitgeroepen jaar van de religieuzen is in het bisdom Haarlem-Amsterdam gevierd op 2 februari, de Dag van het Godgewijde leven, in het Begijnhof te Amsterdam, georganiseerd door de paters Sacramentijnen die daar hun gemeenschap hebben.

Het samenwerken van parochies moet niet leiden tot alleen maar minder, minder, maar tot nieuw elan, vanuit een actief geloof van allen die bij de parochie zijn betrokken. Op zondag 1 februari mocht ik in de parochies van "Het Klaverblad" vicaris Gerard Bruggink, rector van De Tiltenberg, tot pastoor/administrator installeren.

Het onderstaande artikel is opnieuw een inleiding die gehouden is tijdens de priesterretraite in het bisdom Roermond over de Constitutie over de Kerk, Lumen gentium. Deze inleiding gaat over het derde hoofdstuk van de Constitutie en met name over de verhouding van de priester met zijn bisschop.

Onder de “Overwegingen” vindt U een reeks overwegingen over de dogmatische constitutie “Lumen Gentium” van het tweede Vaticaans concilie, die eerder als inleidingen bij de priester­retraite van het bisdom Roermond zijn gehouden.

Dat de Kerk een gemeenschap is en de priester en diaken dienaars zijn van die gemeenschap, betekent dat priesters en diakens mensen van ‘communio’ moeten zijn. De volgende overweging bij een gedeelte van het tweede hoofdstuk van Lumen Gentium, de Constitutie over de Kerk, gaat hierover.

Dinsdag 25 november was ik in de zaal van de Titus Brandsma kerk in Amstelveen, behorend tot de parochie van R.K. Amstelland, om een lezing te geven over paus Franciscus en het Tweede Vaticaans concilie. Niet alleen parochianen waren gekomen, ook niet-katho­lieken bleken geïnte­res­seerd om hier iets meer over te horen.

Vrijdag 21 november was het precies vijftig jaar geleden dat het hoofddocument van het tweede Vaticaans concilie, de dogmatische constitutie over de Kerk “Lumen Gentium” door dit concilie werd aangenomen. De vernieuwende en verdiepende visie van deze tekst heeft de katholieke Kerk diepgaand beïnvloed en moet nog steeds meer verwerkelijkt worden.

Op zondag 9 november vierden we het feest van de Kerkwijding van de Sint Jan van Lateranen. Voor de heilige Mis en een bezoek aan de zusters was ik in het Benedcti­nessen­klooster “Maria, tempel van de heilige Geest” in Aalsmeer, waar zojuist bekend was geworden dat opnieuw een zuster haar eeuwige professie zal gaan doen in april van het komend jaar.

In een tweede deel "overwegingen over de Kerk" staan we stil bij het beeld van de Kerk als lichaam van Christus en bij de zonde in de Kerk (Lumen Gentium 7 en 8). De overweging gaat terug op inleidingen die zijn gehouden tijdens de retraite van priesters en diakens van het bisdom Roermond.

Zondag 19 oktober wordt de buiten­gewone bisschoppen­synode in zekere zin afge­sloten met de zalig­ver­klaring van paus Paulus VI. Volgend jaar zal met het thema van huwelijk en gezin worden verder gegaan in een ‘gewone bisschoppen­synode’, nadat eerder al een consis­torie - een vergade­ring van de kardinalen - over dit onder­werp was gehouden. De synode heeft een slot­bood­schap uitge­bracht en kardinaal Eijk heeft over zijn ervaringen gesproken. De synode en de paus, zo onder­streepte hij, hebben geen verandering van de leer voor ogen.

Op 21 november van dit jaar zal het vijfitg jaar geleden zijn dat het voornaamste document van het tweede Vaticaans concilie werd aangenomen en afgekondigd. De dogmatische constitutie over de Kerk, Lumen Gentium, heeft zeer veel bijgedragen aan een verdieping van de visie op de Kerk, een visie die nog steeds meer gestalte moet krijgen in het leven van de Kerk.

Op zaterdagochtend 19 juli is prof. dr. Gerard van Wissen begraven vanuit de St. Jan de Doperkerk in Langedijk (Noord-Scharwoude). Pastor Elroy Kaak van Langedijk die hem tijdens de laatste maanden heeft begeleid. celebreerde de uitvaart, in concelebratie met pastoor Jan van de Stok, studiegenoot van de overledene op het seminarie, die de preek hield.

Gisteren, 14 juli is prof. dr. Gerard van Wissen overleden, na geruime tijd ziek te zijn geweest, een ziekte die hij met geloof en moed heeft gedragen, gesteund door vele dierbaren, op de eerste plaats door zijn echtgenote. Prof. Van Wissen (* 1943) werd op 29 november j.l. pauselijk onderscheiden en benoemd tot ridder in de orde van St. Sylvester.

Dat de Filippijnse katholieke gemeenschap in ons bisdom een zeer levende kerk is, mocht ik deze Pinksterzondag weer ervaren. Op zondagmiddag werd in Hoofddorp, in de Sint Johannes de Doperkerk, niet alleen de nederdaling van de heilige Geest over de apostelen gevierd, maar ook de komst van Gods Geest over 22 vormelingen en de aanstelling van Marcel van Lochem tot buitengewoon bedienaar van de heilige communie.

Na hun maandelijkse vergadering van 13 mei hebben de Nederlandse bisschoppen afscheid genomen van diaken mr. dr. J (Hans) B.M. Nijhuis (66), secretaris-generaal van de bisschoppenconferentie. Hij wordt opgevolgd door mw. mr. P.S.J.M. Daalmans.

Tijdens een feestelijke bijeenkomst vanmiddag, 29 november, in het bisschopshuis te Haarlem, ontving prof. dr. Gerard van Wissen een hoge pauselijke onder­scheiding. De versierselen werden hem - nadat ik in een toe­spraakje zijn grote ver­diensten had mogen memoreren - opgespeld door de bisschop van Haarlem-Amsterdam, mgr. J. Punt. Gerard van Wissen mag zich voortaan Ridder in de orde van Sint Silvester noemen.

Op 1 november werd in Hoofddorp gevierd dat het permanent diaconaat vijftig jaar geleden was hersteld. Op 30 oktober 1963 besloot een meerderheid van de concilievaders dit diaconaat te herstellen.

Op De Tiltenberg werd op vrijdag 12 april een studiedag gehouden voor priesters, diaken, pastoraal werkers, catechisten en cateche­tische mede­werkers van het bisdom. Behalve de Eucharistie­viering, middag­gebed, lunch en uit­wisseling in groepen, waren er twee lezingen. Tegen de vijftig deelnemers maakten de dag mee.

Beloken Pasen is sinds het jaar 2000 zondag van de barm­hartig­heid en op vele plaatsen komen gelovigen bijeen om deze dag bijzonder te vieren, zich Gods barm­hartig­heid meer en dieper bewust te worden en die af te smeken voor Kerk en wereld en voor alle persoon­lijke en gezins-intenties.

Op 5 en 6 november vond op De Tiltenberg een tweedaagse conferentie over liturgie en gewijde ruimte plaats, in de Engelse taal: "Liturgy and sacred space. Architecture for Divine Worship in the 21st Century". Verschillende bekende sprekers waren aanwezig om het thema toe te lichten - voor een belangrijk deel zijn zij als docent verbonden aan de Master-studie "Architectuur, gewijde kunst en liturgie" van de Europese universiteit in Rome. Een van die docenten is Moeder Anima Christi, die tijdens de conferentie over "the language of beauty" sprak.

Op Sacramentsdag mocht ik voor de eerst keer als bisschop de heilige Mis vieren in mijn 'thuisparochie': in de HH. Petrus en Pauluskerk in Leidschendam. Ik was daar bij gelegenheid van de 75e verjaardag van de buurman en het 45 jarig huwelijk van Aad en Joke de Koning-Vonk, buren, nu van mijn ouders, vroeger ook van mij, en familie. Hierbij de homilie die ik daar heb gehouden.

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aanvaarden van het celibaat als iets wat er nu eenmaal bij hoort. Het is een levenskeuze de nauw samenhangt met de betekenis van het priesterschap. De Kerk heeft de celibaatsverplichting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

De Codex Iuris Canonici  is bij verschijnen “het laatste conciliedocument” genoemd, omdat dit wetboek de leer van het tweede Vaticaans concilie heeft “vertaald” naar de praktische regelingen. Het concilie heeft de sacramentaliteit van de Kerk beklemtoond en bevestigd dat door de sacramenten een deelname wordt geschonken aan de zending van Christus en de kerk. Het kerkelijk wetboek heeft op allerlei terreinen van het kerkelijk leven de band tussen het ontvangen sacrament (doopsel, vormsel, wijding) en de uit te oefenen bevoegdheid onderstreept en versterkt, zodat meer tot zijn recht is gekomen dat de kerkelijke taken worden uitgeoefend uit kracht van de sacramenten die men heeft ontvangen.

Het tweede Vaticaans concilie heeft bijzondere aandacht aan het huwelijk besteed, waarbij vooral de dimensie van de persoonlijke relatie van de gehuwden meer in het licht is gesteld. Dit heeft ook voor de kerkelijke rechtspraak gevolgen gehad. Psychische onbekwaamheid en het welzijn van de echtgenoten (“bonum coniugum”) zijn sleutelbegrippen geworden. Hoe heeft de jurisprudentie van de Romeinse Rota zich op deze terreinen ontwikkeld?

Wij zijn als priesters en toekomstige priesters bij uitstek geroepen om mensen van de “communio” te zijn, mensen bij elkaar te brengen, eenheid te stichten, open te staan voor anderen, ook als ze niet tot onze stijl, onze klasse, onze groep behoren, om hen allen naar Christus te brengen.