Het gezin is in crisis

Paus Franciscus: “Demografische winter”

Zondag 31 de­cem­ber werd het feest van de heilige Familie gevierd en is er extra aan­dacht voor het gezin. Al was ik bij zusters, we hebben dat feest toch toch niet over­ge­sla­gen. Er komen trouwens ook andere mensen in hun kapel. Bij­zon­der hebben we gebe­den voor mgr. Jan van Burg­ste­den, die in het zie­ken­huis ligt, en Conny van Straaten, secretaresse van de bis­schop­pen­con­fe­ren­tie die plot­se­ling overle­den is.

Mgr. Van Burg­ste­den is op 30 de­cem­ber in het zie­ken­huis opgeno­men met een licht hartinfarct. We hopen en bid­den dat hij voorspoe­dig mag her­stel­len. Conny van Straaten is kort na Kerst­mis on­ver­wacht op 55 jarige leef­tijd overle­den. Zij heeft vele jaren gewerkt voor het Se­cre­ta­riaat van de R.K. Kerk­pro­vin­cie (SRKK) dat het se­cre­ta­riaat van de bis­schop­pen­con­fe­ren­tie is. Met grote nauw­keurig­heid maakte zij altijd de notulen van de bis­schop­pen­ver­ga­de­ring. Ik zal haar her­in­ne­ren als iemand die altijd vrien­de­lijk en opgewekt met toe­wij­ding haar werk verrichte. We zullen haar missen! Mgr. Johannes van den Hende, voor­zit­ter van de bis­schop­pen­con­fe­ren­tie, zal op drie januari om 10.30 uur de Uitvaart­mis lei­den waarin we afscheid van haar nemen. Die vindt plaats in de St. Aloysius­kerk aan de Adriaen van Ostadelaan in Utrecht.

Het gezin is in crisis

Een gezin, maar wat voor een...

Op de zon­dag binnen het octaaf van Kerst­mis
wordt het feest van de heilige familie gevierd.
Daar zit een logica in,
want door de geboorte van Jezus
is een gezin ontstaan:
Jezus, Maria en Jozef,
al heeft dit gezin
wel een bij­zon­der karakter:
Jozef is niet de “echte” vader,
daarom wordt hij ge­woon­lijk
“voedster­va­der” genoemd,
wat voor velen min­der nega­tief klinkt
dan bij­voor­beeld “stief­va­der”.
Hij draagt als een vader
zorg voor zijn vrouw
en voor het Kind dat hem
van Godswege is toe­ver­trouwd.
Maria is de Moeder,
het kind is Gods Zoon,
de heilige Geest is over haar geko­men;
dat Kind is wer­ke­lijk God en mens;
Maria is de moe­der van God,
omdat zij God
- de eeuwige God,
die geen begin en einde kent -
in de tijd heeft gebaard.

Een God­de­lijk geheim

Voor ons een­vou­dige mensen
is dit onuitspreke­lijk won­der
uit­ein­delijk niet te doorgron­den;
het kan niet in mensen­woor­den
wor­den gevat,
alleen: God zélf heeft mensen­woor­den gebruikt
om ons iets van Zijn God­de­lijk geheim
te laten verstaan.
Die woor­den die we gebruiken,
hoe men­se­lijk ook,
zijn dus goed en waar,
maar ook weer ontoereikend:
God is altijd groter!

Geboren in een gezin

Nu we dit gezin be­schou­wen,
zien we dus een mysterie
en tege­lijk iets heel een­vou­digs:
een man, een vrouw, een kind
in arme­lijke omstan­dig­he­den,
niet ontzagwekkend groot
of hoog op een troon.

God heeft de eenvoud gekozen
en de nede­rig­heid
en heeft ons men­se­lijk leven
en het ge­zins­le­ven
willen delen.
Dat maakt dat we vandaag
bij huwe­lijk en gezin stil staan
en bij­zon­der voor alle ge­zin­nen bid­den.

Het gezin is in crisis

Het gezin is in crisis in onze tijd.
Aller­eerst moeten we al uitleggen
wat we onder een gezin verstaan,
dat is lang niet dui­de­lijk meer,
of liever:
daarover verschillen de meningen zeer.
Wij denken aan een vader en een moe­der,
die elkaar trouw hebben beloofd
in het sacra­ment van het huwe­lijk
en daar­mee beeld zijn
van het altijd­du­rend verbond
dat God met ons in Jezus Christus heeft gesloten.

Een sacra­menteel beeld van Gods liefde

De trouw van man en vrouw
aan elkaar, de offers die zij
voor elkaar en hun gezin brengen,
dat zij er voor elkaar zijn
en voor de kin­de­ren,
de sfeer van liefde en vei­lig­heid,
van geloof en edel­moe­dig­heid
die zij in hun gezin gestalte geven,
hebben voor ons een diepe bete­ke­nis.
Zij zijn voor ons beeld van de verlos­sing,
van de liefde van God voor ons.
Niet voor niets mogen we God Vader noemen,
noemen we Maria onze moe­der.
Dit gezin, beeld van Gods liefde,
is iets bij­zon­der moois.
Terecht heeft het tweede Vati­caans concilie
ons geleerd
dat de roe­ping tot een sacra­menteel huwe­lijk
niet min­der een roe­ping is
dan pries­ter­schap of kloosterleven.

Wereld­oor­log tegen het gezin?

Paus Fran­cis­cus heeft vorig jaar gezegd
dat er tegen het gezin
een wereld­oor­log gaande is.
Dat zijn hef­tige woor­den,
waar­mee hij heeft aangeduid
dat het mooie van het huwe­lijk
dat ik zojuist heb geschetst
aan flar­den is geschoten.
Hoeveel kin­de­ren lij­den niet
onder de schei­ding van de ouders?
Hoeveel kin­de­ren mogen het le­vens­licht niet zien?
Steeds weer nieuwe schei­dings­moge­lijk­heden,
andere relatie­vor­men
die ook ‘huwe­lijk’ wor­den genoemd,
andere samen­le­vings­vor­men,
samen­ge­stelde ge­zin­nen,
kunst­ma­tige bevruch­ting,
ouder­schap van homo-paren
creëren een ander beeld van een gezin.
Maar katho­lie­ke chris­te­nen missen hier iets:
met name het sacra­men­tele beeld van het huwe­lijk
dat het gezin
met het verlos­sings­mys­te­rie verbindt
en ten diepste tevens een roe­ping inhoudt:
de roe­ping om vrucht­baar te zijn.

Toewij­ding en vrucht­baar­heid

Mis­schien dat de zusters vandaag denken:
deze dag is niet voor ons,
het gaat over huwe­lijk en gezin,
maar dat is toch niet helemaal waar.
Na­tuur­lijk komen zij zelf ook uit een gezin
en niet voor niets hebben we vandaag
het evan­ge­lie over de opdracht in de tempel gehoord,
dat ook op 2 februari (Maria Licht­mis) wordt gelezen,
die de dag van het God gewijde leven is,
dag dus voor de reli­gi­euzen.
Dat evan­ge­lie gaat over toe­wij­ding aan God.

Vrucht­baar zijn op meer manieren

Want de vrucht­baar­heid
waar ik het net over had
is niet alleen en zelfs niet op de eerste plaats
een licha­me­lijke vrucht­baar­heid.
Een man en vrouw
die geen kin­de­ren kunnen krijgen
hebben geen min­der huwe­lijk.
Zij kunnen hun huwe­lijk
op een andere wijze vrucht­baar maken.
Die gees­te­lij­ke vrucht­baar­heid
staat voor ons allen voorop.
Of je nu een gezin hebt
of je leven op andere wijze aan God hebt toegewijd,
het gaat erom dat je niet voor jezelf leeft,
maar dat je leven gees­te­lijk vrucht­baar is.
Dat verlangen om vrucht­baar te zijn
komt in een huwe­lijk
na­tuur­lijk heel bij­zon­der tot uiting
in de open­heid voor het leven.

Demo­gra­fische winter

Daar wordt vaak heel nega­tief over gedaan.
Hoewel de geboorte­cij­fers
alleen in Afrika
de bevol­king nog doen toe­ne­men
(in andere wereld­de­len zoals Europa
ver­vangen de geboortes de over­le­de­nen niet meer),
wordt heel afwijzend gerea­geerd
als het gaat over het krijgen van kin­de­ren.
De wereld zou eraan ten onder gaan.
Het zijn de arme mensen die kin­de­ren krijgen
en die zou­den som­mi­gen
het liefst willen laten steriliseren!
Paus Johannes Paulus II
noemde die mentali­teit
een trieste doods­cul­tuur.
Paus Fran­cis­cus gaat er vaak nog stevi­ger in,
al haalt dat van hem de media nau­we­lijks.
Op 19 de­cem­ber sprak hij bij de toen nog lege kribbe
over de anti-kind mentali­teit.
Som­mi­ge lan­den kiezen voor sterili­teit,
zij lij­den aan een vre­se­lijke ziekte:
de demo­gra­fische winter.
Ze krijgen geen kin­de­ren uit angst
dat hun eigen wel­vaart wordt aangetast
en voeren duizen­den redenen aan
waarom het zo toch beter is,
aldus de paus.

Om te geven...

Maar waar het eigen­lijk om gaat
is een hou­ding die wil dienen,
een toegewijde, gevende hou­ding,
die gees­te­lijk vrucht­baar wil zijn,
dat we ons niet laten lei­den en bepalen
door ik-gericht­heid en gemak­zucht.

En zo kan het feest van de heilige Familie
ons allen in­spi­re­ren
om iets meer te geven
en iets min­der aan ons­zelf te denken,
aan wat wij willen en wij vin­den.