Bezoek aan synagoge van Alkmaar
Voor de elfde keer: Dag van het Jodendom
Sinds 2008 kent de katholieke kerk in Nederland een Dag van het Jodendom op 17 januari. Op die dag was er een speciale bijeenkomst bij Sant’ Egidio in Amsterdam. Op dinsdag 29 januari bezocht ik in dit kader de synagoge van Alkmaar, een sjoel met een bijzonder verhaal. Het werd een hartelijke ontmoeting.
Naast de conferentie door opperrabijn Jacobs en dom Lenglet in de Mozes en Aäron bij Sant’ Egidio , is er ook nog een bezoek van een afvaardiging van de Nederlandse bisschoppen aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam op 6 februari. Helaas kan ik daar niet bij aanwezig zijn, daarom was ik des te meer verheugd dat zich een andere mogelijkheid aandiende om aandacht te geven aan onze Joodse wortels.
Mw. Loes Citroen heette ons hartelijk welkom, dat wil zeggen: referent voor kerk en jodendom, diaken drs. Wim Timmer, drs. Jaap van der Meij, kenner van de Joodse traditie, en mijzelf. Zij gaf aan ons en de vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap die erbij aanwezig waren, een toelichting over geschiedenis van het gebouw.
Die geschiedenis is bewogen. Joden uit Spanje, Portugal en Oost-Europa kwamen naar ons land, vaak op de vlucht voor vervolging. Zij konden hier in een redelijke vrijheid leven en hielden sinds 1744 synagogediensten; zij kregen in 1792 toestemming een synagoge te bouwen en tijdens de regering van koning Lodewijk Napoleon werd voor hen ook een schooltje (Cheider) bekostigd, achter de huidige synagoge (zie foto). In 1942 werd voorlopig de laatste synagogale dienst gehouden, de Joden werden weggevoerd naar Westerbork en vervolgens naar Duitse concentratiekampen. Zij worden in de synagoge herdacht met een fraaie gedenkplaat (zie foto onder). Eén overlevende was op de avond van mijn bezoek aanwezig en hij vertelde hoe hij maar enkele stappen van de dood verwijderd was geweest. Omdat hij niet naar voren was gestapt toen de Duitsers de andere Joden deporteerden en vervolgens door iemand in veiligheid werd gebracht naar een onderduikadres, heeft hij deze gruwelijke tijd overleefd. In 1952 werd de synagoge verkocht aan de Bapisten die erin hebben gekerkt tot 2009. Intussen was in 1997 de stichting SAS op gericht die zich ten doel stelde de synagoge aan de Hofstraat in Alkmaar weer een Joodse bestemming te geven. Dat lukt in 2009. Nadat een omvattende restauratie had plaatsgevonden, kon in 2011 de synagogale eredienst worden hervat, die nu maandelijks plaatsvindt. Het aantal Joden is niet groot. De sabbatsdienst wordt bijgewoond door een 15 tot 20 leden, maar op feestdagen kan dat flink oplopen. Binnen de Joodse gemeenschap heeft het gebouw een aparte plaats, ik begreep dat de synagoge niet onder het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap valt en de diensten eerder liberaal Joods zijn.
De synagoge is van binnen mooi vorm gegeven en als een echte synagoge. Het gebouw wordt echter ook gebruikt voor andere activiteiten.
De ontvangst was zeer hartelijk en het was een gelegenheid om mijn verbondenheid met de Joodse gemeenschap tot uitdrukking te brengen en te beleven.
Hieronder nog een fotoserie die me via diaken Wim Timmer, referent, is toegstuurd vanuit de Joodse gemeenschap.
