Dan krijg je juist geen antwoord op je vragen...
derde zondag van de 40dagentijd C
In het EO programma ‘Adieu God’ zag ik Jan Marijnissen die het maar raar vond dat gelovigen zich kwellen door in een programma als dit afvallige gelovigen te interviewen. Hij heeft zelf afstand gedaan van het geloof omdat het maar een rare God is als die almachtig is en toch het onrecht in de wereld laat voortbestaan.
Iedere reden die dat probeert te rechtvaardigen, is voor Marijnissen onbestaanbaar en schandalig. Maar als we dit probleem iets minder geharnast willen benaderen: daaronder zit de aloude vraag naar het ‘waarom’ van het kwaad in de wereld, dat voor ons mensen een mysterie blijft, hoeveel we er misschien ook over kunnen zeggen. Ik denk alleen dat de ‘oplossing’ van Jan Marijnissen de beste manier is om zelfs geen begin van een begrip of antwoord mee te krijgen. Dan blijf je bij de constatering dat de wereld een grote rotzooi is.
Homilie
'T is me wat...
We zeggen het tegen elkaar ook weleens:
"'T is toch wat, wat er gebeurd is, hier of daar":
een aardbeving hier, een overstroming daar,
oorlogen en terrorisme
in het Midden Oosten of Afrika.
Of wat dichterbij huis:
een ongeluk op de weg
of iemand die in het water is gereden.
Het zijn de nieuwtjes die worden uitgewisseld
en vaak gaat het over dit soort dingen
die anderen getroffen hebben.
Vaak wordt er dan ook een veronderstelling aan vast geknoopt, zoals:
misschien reed die chauffeur wel te hard
of de bestuurder van die auto die in het water reedhad vast te veel gedronken.
Rampen bespreken
In de tijd van Jezus deden ze dat ook al
en zo komt het dat het gesprek in het evangelie deze keer
gaat over twee gebeurtenissen die waren voorgevallen.
De Romeinse landvoogd had een groepje mensen uit de landstreek Galilea
op wrede wijze laten ombrengen
toen zij voor het paasfeest
aan het offeren waren in de tempel.
En achttien mensen vonden de dood
toen een toren instortte bij de Siloam;
de Siloam was een groot reservoir
voor de watervoorziening van Jeruzalem.
Dit soort rampen werden besproken
en er werd ook een veronderstelling aan vastgeknoopt:
het ongeluk zal wel een straf zijn voor de zonden
die de betrokkenen hadden gedaan.
Men zei: ze hebben vast iets kwaads gedaan
dat God ze straft op die manier.
Het zal wel een gevolg zijn van hun eigen daden.
Waarom?
Die gedachte dat het lijden een gevolg is van onze eigen slechte daden
komen we nu ook nog wel eens tegen,
bijvoorbeeld wanneer mensen zeggen:
"Waar heb ik het aan verdiend",
als ze iets naars meemaken,
alsof ze dat alleen maar zouden moeten hoeven maken
als straf voor hun zonden.
Je kunt overigens die zin
"Waar heb ik het aan verdiend?"
eigenlijk beter zeggen
wanneer je iets moois of fijns ten deel valt.
Als je dat zo beleeft - "waar heb ik het aan verdiend?" -
ontvang je de mooie dingen met dubbele vreugde
omdat de dankbaarheid er mee is vermengd.
Of mensen zeggen:
"Waarom word ik, of waarom wordt hij zo gestraft;
hij of zij heeft altijd goed geleefd;
er lopen zoveel minderen rond".
God verwijten
Zo komt het voor dat mensen kwaad zijn op God,
Hem verwijten dat het zo is gegaan.
Soms zeggen mensen:
"Ik ga niet meer naar de kerk,
omdat God me dit aandoet".
Of: "Ik geloof niet meer
als dat een goede God moet zijn".
Als we er nuchter over nadenken,
voelen we wel
dat dit geen zin heeft.
Zo krijg je juist geen antwoord op je vragen.
Je besluit alleen om - als het jezelf raakt -
bitter verder te gaan.
Je zou het antwoord veel eerder gekregen hebben
als je je juist had gekeerd tot God.
Op deze vragen kun je alleen in het gebed
een antwoord krijgen,
omdat je daar de lijdende Christus ontmoet.
Wat verdien je?
Jezus geeft een antwoord aan die mensen
die in het evangelie van vandaag
over die gebeurtenissen praten
en er zo hun eigen veronderstellingen aan vast knopen.
Ten eerste zegt Jezus dat wij geen beter lot hebben verdiend,
dan de mensen die bij die rampen waren betrokken.
Zeker, die rampen zijn gebeurd omdat het kwaad in de wereld heerst,
er is een mysterieuze macht van het kwaad aan het werk,
anders zouden er niet zoveel oorlogen en rampen zijn.
Maar die rampen zijn niet als een straf
voor hun persoonlijke fouten en zonden te zien.
De harmonie is verstoord in de schepping,
tussen mensen onderling en tussen God en mens
en daardoor is die schepping niet meer zo goed en mooi,
als zij was toen God haar maakte;
heel de schepping is gewond, aangetast.
houvast en zekerheid?
Toch kunnen die negatieve gebeurtenissen
soms wel een functie hebben,
blijkt uit de woorden van Jezus vandaag:
de rampen waarvan wij horen,
diepingrijpende gebeurtenissen die wij meemaken
kunnen ons tot nadenken brengen.
Je wordt geconfronteerd met de realiteit van het leven,
dat je zekerheden niet zo zeker zijn,
dat je houvast niet zo sterk en stevig is,
als je die zekerheden en dat houvast zoekt
buiten God.
Je zult maar stinkend rijk zijn,
of een mooie toekomst voor je hebben,
en die toren van de Siloam valt boven op je.
Dan is het sprookje uit.
Niets is zeker.
Je hebt geen houvast
behalve als je de betrekkelijkheid van dit leven ziet,
als je houvast zoekt bij God,
in de eucharistie,
in het gebed,
in de manier waarop je probeert te leven,
niet voor jezelf,
maar vruchtbaar.
Vijgenboom
Wij zijn die vijgenboom,
waarnaar de Heer komt kijken
om te zien of Hij er vruchten vindt,
vruchten van geloof, hoop en liefde.
AMEN.
