Arsacal
button
button
button
button


Euthanasie en zorg voor mensen in de kritieke en terminale fase van hun leven

Brief 'Bonus Samaritanus' van Congregatie voor de Geloofsleer

Nieuws - gepubliceerd: donderdag, 24 september 2020 - 1153 woorden
de barmhartige Samaritaan
de barmhartige Samaritaan

Op 22 sep­tem­ber heeft de Con­gre­ga­tie voor de Ge­loofs­leer de brief Bonus Samaritanus ge­pu­bli­ceerd over de zorg voor mensen in kri­tieke en terminale fases van hun leven, die op 14 juli is getekend. De brief gaat vanuit een chris­te­lijk-katho­lie­ke visie in op deze zorg nu medische ont­wik­ke­lingen verlen­ging van het leven hebben moge­lijk gemaakt en het tege­lijk vaak moei­lijk is de men­se­lijke waar­dig­heid en de zin van het leven te begrijpen als vooral lij­den, zwak­heid en breek­baar­heid van het men­se­lijk leven naar voren komen.

Lijden een mysterie

Maar het eerste wat we moeten beseffen, zo stelt de brief, is dat het lij­den een mysterie is. De kwets­baar­heid van mensen ligt aan de basis van een zorgethiek: een ethiek van zorg hebben voor elkaar. In de medische be­ge­lei­ding en de zorg komt tot uiting dat we een lij­dende mens niet in de steek willen laten: "Al wat je hebt gedaan voor een van de minsten der Mijnen, heb je aan Mij gedaan" (Mt. 25, 40). We zijn geen heer en meester van het leven, we aan­vaar­den het als geschenk, met de moeiten en het lij­den die erbij horen.

Ga ernaast staan

De brief wijst ons op Christus als Iemand die naast ons is komen staan in het lij­den en op het belang dat een zieke zich door naasten begrepen voelt en verstaan in zijn lij­den, zijn een­zaam­heid, zijn angst voor de dood, zijn pijn. In de erva­ring bemind te zijn, krijgt heel het leven zin. Zo stond Maria als lief­heb­bende moe­der naast het kruis van Jezus. Ook de beste pal­lia­tieve zorg, hoe be­lang­rijk ook, zegt weinig als er geen lief­heb­bende mens naast het bed van de lij­dende staat. Zo is het ook de taak om de zwaksten te be­ge­lei­den en liefde­vol naast hen te staan. Het leven beëindigen van iemand die om eutha­na­sie vraagt, is niet zozeer het res­pec­teren van de autonomie van mensen alswel een voorbij gaan aan de waarde van hun vrij­heid en leven en aan de moge­lijk­heid voor hen om te groeien in bovenna­tuur­lijk leven, terwijl de mens dan op de stoel van God gaat zitten in het bepalen van het moment van sterven.

Therefore, to end the life of a sick person who requests euthanasia is by no means to acknowledge and respect their autonomy, but on the contrary to disavow the value of both their freedom, now under the sway of suffe­ring and illness, and of their life by exclu­ding any further possibility of human relationship, of sen­sing the mea­ning of their existence, or of growth in the theologal life. Moreover, it is to take the place of God in deci­ding the moment of death.

Waar­dig sterven?

Hier is veel ver­war­ring over. Uitdruk­kingen als "waar­dig sterven", "kwali­teit van leven" zijn eigen­lijk uitdruk­king van een niet verstaan van het lij­den. De nadruk op barm­har­tig­heid en medelij­den houdt in feite in dat het beter is te sterven dan te lij­den, terwijl wat eigen­lijk nodig is, is nabij­heid, steun, meeleven, affectie... Aan de wor­tel van de eutha­na­sie-praktijk staat dan ook eer­der het indi­vi­dua­lis­me waardoor de westerse maat­schap­pij ge­ken­merkt wordt en een "weg werp­cul­tuur", zoals paus Fran­cis­cus die heeft genoemd.

De leer van de Kerk

Het do­cu­ment van de Con­gre­ga­tie voor de Ge­loofs­leer gaat ver­vol­gens nader in op de leer van de kerk die altijd heeft voorge­hou­den: hulp bij zelfdo­ding of eutha­na­sie - het recht­streeks veroor­zaken van de dood van een on­schul­dig men­se­lijk wezen, is een mis­daad tegen het men­se­lijk leven en die han­de­ling is in elke situatie of omstan­dig­heid intrinsiek (in zich­zelf) slecht.

...the Church is convinced of the necessity to reaffirm as definitive teaching that euthanasia is a crime against human life because, in this act, one chooses directly to cause the death of another innocent human being.

Euthanasia, therefore, is an intrinsically evil act, in every situation or circumstance.

Wanneer is het eutha­na­sie?

De vraag om eutha­na­sie is op zich­zelf al een teken van ziekte, verer­gerd door een­zaam­heid en ongemak, die door liefde­volle nabij­heid ver­lich­ting zou moeten vin­den. Een verzoek om eutha­na­sie kan vaak een schreeuw om hulp en liefde zijn. Aan de andere kant is het ook niet goed het leven eindeloos te rekken. Het is zeker geen eutha­na­sie als men be­han­de­lingen wei­gert die weinig proprotioneel zijn en weinig hoop bie­den op goede re­sul­taten. Voedsel en vocht behoren tot de basisele­menten voor men­se­lijk leven; die mag men niet wei­geren tenzij voedsel en vocht niet meer kunnen wor­den opgeno­men, maar als een ster­ven­de niet meer eet en drinkt en ver­der alles "na­tuur­lijk" verloopt, is dat niet ver­keerd.

Pal­lia­tieve zorg

Ook de zo­ge­naamde pal­lia­tieve zorg blijft be­lang­rijk. Die is erop gericht het lij­den te verlichten in de terminale fase. De familie van de ster­ven­de en hospices zijn van vitaal belang.
Daar moet wel bij wor­den vermeld dat de term "pal­lia­tieve zorg" soms een beetje dubbel­zin­nig is gewor­den. In de brief van de Con­gre­ga­tie wordt niet van pal­lia­tieve zorg ge­spro­ken als het gaat om eutha­na­sie of han­de­lin­gen die direct het verhaasten van de dood beogen.

Prenatale diagnos­tiek

Dit geldt ook voor ongeboren kin­de­ren: ook hier is goede zorg gebo­den, abortus is niet de weg, wel zorg en (medische) be­ge­lei­ding van het ongeboren kind en het gezin, zodat ouders en familie dit drama goed kunnen ver­werken. Helaas is de prenatale diagnos­tiek veelal weinig hierop gericht. Het "belang van het kind" is een reden om een dispro­por­tio­nele be­han­de­ling te staken, maar niet om voedsel en vocht te ont­hou­den, pijn­be­strij­ding te staken of geen gees­te­lij­ke zorg te verlenen.

Sedatie

De brief gaat ook in op sedatie (pijn­be­strij­ding waarbij de zieke het bewust­zijn verliest kan acceptabel zijn) en op de situatie van iemand die in een vege­ta­tieve staat ver­keert en niet of nau­we­lijks bij bewust­zijn is. Ook die persoon moet als mens behandeld wor­den.

Mede­wer­king aan eutha­na­sie

Tenslotte gaat het ook om mede­wer­king aan eutha­na­sie. Een mede­wer­king die een instem­ming met de eutha­na­sie inhoudt, kan nooit geoorloofd zijn. Ook is het moreel niet aanvaard­baar als katho­lie­ke in­stel­lingen samen­wer­ken met andere instituties en naar elkaar ver­wij­zen voor het toepassen van eutha­na­sie. het is terecht en als chris­te­nen gewetensbezwaren maken om die mede­wer­king te verlenen en die bezwaren zou­den erken­ning moeten vin­den.

Pas­to­rale be­ge­lei­ding en sacra­menten

Pas­to­rale be­ge­lei­ding voor mensen die in deze kri­tieke levensfase verkeren, is bij­zon­der be­lang­rijk en toe­koms­tige pries­ter moeten erin wor­den geschoold om meelevend, meelij­dend, verlichtend en gees­te­lijk be­ge­lei­dend te zijn. nu deze mens zich voor­be­reidt op zijn defnitieve ont­moe­ting met de Heer. De pries­ter kan niet de sacra­menten bedienen aan iemand die kiest voor een erns­tig immorele han­de­ling als eutha­na­sie is. Als iemand zich daarvoor heeft inge­schre­ven of die keuze maakt, moet die persoon eerst bereid zijn daar afstand van te doen, voordat hij of zij de absolutie kan ont­van­gen, zie­ken­zal­ving of viaticum (heilige communie van ster­ven­den). Als iemand buiten bewust­zijn is, kan de pries­ter de sacra­menten geven als er een teken is geweest van berouw. Heel be­lang­rijk is in deze situatie de gods­diens­tige en gees­te­lij­ke vor­ming van mensen die in de ge­zond­heids­zorg werk­zaam zijn.

Terug